Sinds de covidcrisis is prijsherziening een uiterst belangrijk onderwerp geworden voor bedrijven. Vóór 2023 en de inwerkingtreding van nieuwe bepalingen in het Burgerlijk Wetboek was een eenzijdige wijziging van een contract vrijwel onmogelijk als er geen prijsherzieningsclausule was.
Wanneer een onvoorspelbaarheidsclausule voorzag in aanpassingen van het contract door externe omstandigheden die het algemene evenwicht van het contract beïnvloedden, kon deze nog steeds ter discussie worden gesteld door de wetgeving.
Zo bestraft artikel 57 van de wet van 1 april 1976 betreffende de economische herstelmaatregelen "elke indexeringsformule voor industriële en/of commerciële prijzen, tarieven en parameters van de prijsschommelingsformule gekoppeld aan het indexcijfer van de consumptieprijzen of enig ander indexcijfer" als nietig in contracten zonder bijkomend element.
Sinds 1 januari 2023 biedt het Burgerlijk Wetboek het recht om opnieuw te onderhandelen over een contract in geval van gewijzigde omstandigheden.
Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat elke partij haar verplichtingen moet nakomen, zelfs als nakoming lastiger is geworden, de kosten van nakoming zijn gestegen of de waarde van de tegenprestatie is gedaald.
Toch kan de schuldenaar de schuldeiser vragen om opnieuw te onderhandelen over het contract met het oog op aanpassing of beëindiging ervan wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- een wijziging in de omstandigheden maakt nakoming van het contract buitensporig bezwarend, zodat nakoming redelijkerwijs niet kan worden verlangd
- de wijziging was ten tijde van het sluiten van de overeenkomst niet te voorzien
- de wijziging is niet toe te schrijven aan de schuldenaar
- de schuldenaar dit risico niet op zich heeft genomen
- de wet of de overeenkomst sluit deze mogelijkheid niet uit
Als er nieuwe onderhandelingen worden geweigerd of binnen een redelijke termijn mislukken, kan de rechter, op verzoek van een van beide partijen, de overeenkomst aanpassen om deze in overeenstemming te brengen met wat de partijen redelijkerwijs zouden zijn overeengekomen bij het sluiten van de overeenkomst indien zij rekening hadden gehouden met de gewijzigde omstandigheden, of de overeenkomst geheel of gedeeltelijk beëindigen op een datum die niet eerder kan zijn dan de gewijzigde omstandigheden en onder door de rechter vastgestelde voorwaarden.
Dit betekent dat de wetgeving nu expliciet voorziet in de mogelijkheid om opnieuw over de overeenkomst te onderhandelen, of te onderhandelen over de ontbinding ervan, wanneer aan bepaalde omstandigheden is voldaan.
Lees meer juridische teksten en Q&A's hier in ons ledenmagazine
