Als ondernemer ben je vaak jaren zoet met het opbouwen van een trouw klantenbestand. Je investeert in vertrouwen, relaties en kwaliteitsvolle service. Het is dan ook bijzonder frustrerend als een onderaannemer, voormalig vennoot of freelancer plots uw klanten rechtstreeks begint te benaderen met het doel om hen over te nemen. De vraag rijst dan: mag dat zomaar?
In principe wel. Er geldt een ruime vrijheid van mededinging. Die impliceert dat zelfstandigen in beginsel volledig vrij zijn om elkaar te beconcurreren, zelfs door actief het cliënteel van een ander te benaderen. Er bestaat met andere woorden géén exclusief recht op jouw klanten, hoe trouw ze ook zijn.
Maar toch is die vrijheid niet absoluut. De concurrentie moet eerlijk blijven. Wie klanten misleidt, verwarring zaait of gebruik maakt van vertrouwelijke gegevens zoals gestolen klantenlijsten, prijsoverzichten of commerciële strategieën, of opzettelijk en systematisch klanten afsnoept met voorkennis (bijvoorbeeld door een ex-werknemer of onderaannemer), pleegt mogelijk een oneerlijke marktpraktijk of maakt zich schuldig aan rechtsmisbruik. Zulke praktijken vallen onder de regels van het Wetboek van Economisch Recht en kunnen aanleiding geven tot een gerechtelijk verbod of schadevergoeding.
De praktijk leert dat deze situaties vaak ontstaan bij het beëindigen van een samenwerking. Denk aan een freelancer die voor u diensten leverde en nadien uw klanten benadert met een gelijkaardig aanbod. Zolang er geen afspraken zijn gemaakt, mag dat in feite. Maar ondernemers kunnen zich wél contractueel beschermen tegen zulke vormen van afwerving.
Een niet-afwervingsbeding is een clausule waarin je expliciet afspreekt dat de wederpartij zich na afloop van de samenwerking gedurende een bepaalde tijd zal onthouden van het actief benaderen van jouw cliënteel. Zulke bedingen zijn in België geldig, op voorwaarde dat ze redelijk en proportioneel zijn. Dat betekent: beperkt in de tijd (bijvoorbeeld één of twee jaar), geografisch afgebakend en duidelijk omschreven qua doelgroep (bestaande klanten of relaties). Een te ruim of vaag geformuleerd beding kan door de rechter ongeldig worden verklaard of worden beperkt in werking.
Niet-afwervingsbedingen kunnen worden opgenomen in overeenkomsten met onderaannemers, freelancers, consultants of zelfs leveranciers. Ze vormen geen garantie tegen afwerving, maar wel een juridisch houvast als het misloopt. In geval van schending kan u dan optreden, eerst via een ingebrekestelling of bemiddeling, en in laatste instantie via de rechtbank.
Toch is het altijd belangrijk te beseffen dat een niet-afwervingsbeding geen klanten vasthoudt tegen hun wil. De klant is en blijft vrij om van dienstverlener te veranderen.
Als je dit wenst, kan je een niet-afwervingsbeding laten opmaken door onze juridische dienst zodat je dit kan inlassen in contracten met bijvoorbeeld onderaannemers, collega-zelfstandigen, dienstverleners, enzovoort.
- - -
Dit artikel komt uit de NSZ-nieuwsbrief van 17 juli 2025.
Wil je ons magazine ontvangen en gebruik maken van onze andere diensten? Word nu lid!
